İç Anadolu’nun en yüksek dağı Erciyes’in eteklerinde bulunan Sarıgöl, yağışların azalması ve sıcaklığa bağlı buharlaşma nedeniyle kurudu.
Hacılar ve İncesu ilçeleri sınırında bulunan göl, son yıllarda kuraklıktan önemli ölçüde etkilendi. Erciyes’in eriyen kar suyunun yanında yağmurla da beslenen gölün yüzeyinde, kavurucu sıcaklar ve buharlaşma nedeniyle derin çatlaklar oluştu.
Suların çekildiği alanlarda kurumuş otların bulunduğu gölün müdavimi yılkı atları ve kuşlar da yaşam alanlarını terk etti.
Önceki yıllarda bölgedeki koyun sürüleri için de önemli bir su kaynağı olan göl, görüntüsüyle adeta çölü andırıyor.
186 GÖL KURUDU
Türkiye Tabiatını Koruma Derneği Bilim Başkanı Dr. Erol Kesici, 2024 yılında basına verdiği demeçte Türkiye’de son 60 yılda 186 gölün kuruduğunu belirtti.
Türkiye’deki göllerin “su seviyeleri, yüzey alanları, kirlilik, oksijensizlik” sebebiyle “adeta tükenmiş durumda” olduğunu belirten Kesici, “Ülkemizdeki irili ufaklı 240’a yakın gölün neredeyse 186’sı kurumuş, geri kalanları ise göl olma özelliğini tamamen kaybetmektedir. Sadece birkaç gölümüz tuzlu oluşları ve bölgesel konumları nedeniyle yaşama mücadelesi vermektedir” dedi.
SALDA GÖLÜ KÜÇÜLÜYOR
Dünyanın En Önemli 100 Jeolojik Mirası listesine giren Salda Gölü de kuruyan göller arasında. Son beş yılda 3 kilometrelik yüzey alanı küçülen gölün kıyıları da çekildi. 180 kilometreyle Türkiye’nin en derin üçüncü gölü olan Salda Gölü, aynı zaman huni biçiminde bir yapıya sahip. Bu da kıyılarının yüzeysel kaldığı ve kurumaya yatkın olduğu anlamına geliyor.
DÜNYA’NIN NAZAR BONCUĞU KURUDU
Konya’nın Karapınar ilçesinde bulunan ve “Dünya’nın nazar boncuğu” olarak anılan Meke Krater Gölü, bir dönem dünyanın sayılı doğa harikaları arasında gösteriliyordu. Ancak, 8 bin yıl önce peş peşe yaşanan volkanik patlamalar sonucu oluşan göl, bugün kurumuş durumda.
Meke Gölü, ilk volkan patlamasıyla meydana gelen kraterin suyla dolmasıyla oluştu, ikinci patlamadaysa gölün ortasında yeni bir volkan konisi yükseldi ve bu alan da zamanla suyla kaplandı. Göl, yıllar boyunca yer altı su kaynaklarından beslenerek varlığını sürdürdü.
TUZ GÖLÜ DE TEHLİKEDE
Türkiye’nin ikinci büyük gölü olan Tuz Gölü, 1987-1990 yıllarında yapılan çalışmalarda yaklaşık 130 bin futbol sahası büyüklüğünde sulu havzaya sahipken, son yıllarda kuraklığın etkisiyle 13 bin futbol sahasına kadar geriledi.
VAN GÖLÜ ALARM VERİYOR
Türkiye’nin en büyük gölü olan Van Gölü de son yıllarda hem kuruyor hem de kirleniyor. Son uydu görüntüleri göldeki kirliliğin boyutunu net bir şekilde ortaya koyarken, bu görüntüleri Van yerel basını Şehrivan’a yorumlayan Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Mustafa Akkuş, Van ve Erciş önlerinde klorofil-a oranının 10–15 mg/m³’e kadar çıktığını belirten Akkuş Van Gölü’nün artık kirliliği taşıyamadığını dile getirdi.
SON 65 YILIN EN KURAK YILI
İstanbul Teknik Üniversitesi İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, ülkenin yüzde 70’inin şiddetli veya olağanüstü kuraklık koşullarında olduğunu, Ağustos 2024-Temmuz 2025 döneminin son 65 yılın en kurak yıllarından biri olarak kaydedildiğini duyurdu.
Yağışın en fazla azaldığı bölgelerin yüzde 74’le Ege, yüzde 65’le Güneydoğu Anadolu, yüzde 55’le Doğu Anadolu ve yüzde 48’le İç Anadolu olduğunu kaydeden Kadıoğlu, Ege ve İç Anadolu’da tarım ve içme suyu için alarm verici bir tablo oluştuğunu belirtti.
Kuraklıkla mücadele ancak yerel yönetimlerin altyapıyı güçlendirmesi, tarımda suya göre ürün ve modern sulama anlayışına geçilmesi, sanayinin geri kazanım ve verimlilik teknolojilerine yatırım yapması, vatandaşların günlük hayatta tasarruf alışkanlıklarını benimsemesiyle mümkün olacağını söyleyen Kadığlu, aksi hâlde, 2030’da su stresi, 2050’de su fakirliği riski kaçınılmazdır dedi.
HANGİ GÖLLER KURUDU
Türkiye’de şu ana kadar kurumuş ya da kurumakta olan göllerden bazıları şöyle:
Çanakkale’de Demirci, Tuz, Hoyrat gölleri; Edirne’de Harmanlı, Teke, Karagöl, Sığırcık, Pamuklu gölleri; Kırıkkale’de Sülüklü, Pedina, Tülüce gölleri; Bilecik’de Çerkeşli Gölü, Sapanca, Taşkısığı, Teke, Küçük Akgöl, Büyük Akgöl, Kocagöl; Ankara’da Bala, Tol, Haymana, Çöl, Samsam ve Sazlıgöl gölleri; Amasya’da Borabay; Tokat’ta Kaz Gölü; İzmir’de Sazlıgöl, Karagöl, İkizgölü, Oğlananası, Gölcük, Gebekirse gölleri; Manisa’da Gölmarmara; Denizli’de Buldan Yayla, Çaltı, Çardak ve Karagöz gölleri; Afyon’da İncesu, Karamık, Eber, Başmakçı Acıgöl; Konya’da Akgöl, Akşehir, Dipsiz, Meke, Ilgın, Hotamış, Gavur, Karın, Sülüklü, Suğla, Kurugöl, Çavuşcu, Köpek, Bolluk, Karakışla, Tersakan ve Düden gölleri; Aksaray’da Kaputaş, Akgöl, Bezirci gölleri; Kırşehir’de Seyfe Gölü; Kayseri’de Sultan Sazlığı, Bünyan, Engin ve Palas gölleri; Antalya’da Elmalı Sülüklü, Eğirigöl, Müren, Küçükgöl, Girdev, Gölcük, İmecik, Keklikcek, Genceli, Manay, Sarıgöl gölleri; Burdur’da Yazır, Karaevli, Yarışlı, Çorak gölleri; Isparta’da Kocagöl; Niğde’de Ulukışla, Karagöl ve Çini gölleri; Mersin’de Silifke Akgöl ve Karadeniz Gölü; Adana’da Seyhan baraj gölü ve Akyatan, Karataş; Hatay’da Amik ve Balıklıgöl.
